Sprawność fizyczna zależna jest od różnych czynników, w tym wieku, genów, płci, budowy ciała, trybu życia oraz podejmowanych treningów. Czym jednak jest, zgodnie z definicją, sprawność fizyczna i co się na nią składa?

Sprawność fizyczna – czym jest?

Sprawność fizyczną można zdefiniować na wiele sposobów. Najprościej została ona opisana w 2003 roku jako umiejętność realizowania własnego potencjału ruchowego. Z kolei definicja WHO z 1968 roku uznaje sprawność fizyczną za zdolność do efektywnego wykonywania pracy mięśniowej. Wspólnymi cechami różnych definicji uznaje jednak, że sprawność fizyczna to określony poziom rozwoju ruchowego, wykształcenie cech motorycznych bądź ujętych kompleksowo struktur ruchu. Jest ona również uznawana za właściwość bardzo indywidualną, która zależna jest od wielu różnych czynników, a także jest zmienną w ciągu życia człowieka.

Od czego zależy sprawność ruchowa?

Sprawność fizyczna zależy od różnych czynników, w tym od:

• genów,
• wieku,
• płci,
• budowy ciała,
• wydolności,
• poziomu rozwoju zdolności motorycznych, umiejętności ruchowych i uzdolnień,
• trybu życia,
• aktywności fizycznej oraz treningu.

Na sprawność fizyczną mamy wpływ jedynie w określonym stopniu, ponieważ jej poziom często wynika z kwestii wrodzonych lub innych aspektów, za które nie jesteśmy w żaden sposób odpowiedzialni. Wymienić można wśród nich chociażby wiek, płeć, budowę ciała, wydolność, a także geny, a także w części przypadków stan zdrowia, o których samodzielnie nie decydujemy. Na inne czynniki, takie jak styl życia czy podejmowanie aktywności fizycznej wpływ jednak mamy, dlatego warto o nie dbać już od najmłodszych lat, kształtując dobre nawyki, które są często kontynuowane w późniejszych latach. Należy jednak podejmować wysiłki na rzecz znalezienia takiej formy ruchu, która pociechom będzie sprawiała przyjemność, a także będzie odpowiednia do jego predyspozycji. Wszelkie próby zmuszania do ćwiczeń, które nie odpowiadają dziecku, mogą bowiem przynieść więcej szkody niż pożytku, przyczyniając się do pojawienia się niechęci do uprawiania sportu.

Co składa się na sprawność fizyczną?

Za sprawność ruchową uznaje się umiejętność władania własnym ciałem, czyli możliwość wykonywania różnorodnych czynności ruchowych. Nie da się jednak określić ogólnego poziomu sprawności fizycznej, ponieważ jest ona uzależniona od wyrobienia cech motorycznych, do których zalicza się elementy składowe takie jak:

• siła,
• szybkość,
• gibkość,
• koordynacja i równowaga,
• zręczność.

Każdy z wymienionych powyżej koordynacyjnych zdolności motorycznych może być różnie rozwinięta u danego człowieka, w zależności od wieku, stanu zdrowia, doświadczeń osobistych, nabytych umiejętności. Również w sporcie ciężko jest znaleźć dyscyplinę, która łączy wszystkie wymienione powyżej elementy, choć w wielu z nich wykonywane są ćwiczenia rozwijające wszechstronną sprawność fizyczną.

Jak kształtować sprawność fizyczną?

Sprawność fizyczna zależy od różnych czynników, lecz również jest bardzo ważna dla zachowania dobrego stanu zdrowia oraz samopoczucia. Z tego powodu warto o nią dbać już od najmłodszych lat, podejmując różnego rodzaju aktywności. Dla dorosłych zalecany jest co najmniej 45 minutowy trening przynajmniej trzy razy w tygodniu, najlepiej na świeżym powietrzu. Z kolei w dziecku warto zaszczepić nawyk uprawiania sportu poprzez uczestnictwo w treningach, w których kładziony jest nacisk na wszechstronny rozwój fizyczny np. poprzez zapisanie dziecka do szkółki piłkarskiej. Sport to bowiem skuteczny sposób na prawidłowy rozwój fizyczny dziecka.